| « تربيت از نظر علماى قديم | آداب تشويق » |
تنبيه زمانى نقش هشداردهندگى، بيداركنندگى، بازدارندگى و اصلاح‌كنندگى دارد كه براساس آدابى صحيح اجرا شود كه به مواردى از اين آداب اشاره مى‌شود.
۱. تنبيه به عمل و صفت بد شخص تعلّق مى‌گيرد و هدف آن است كه شخص از بدى جدا شود و نبايد به شخصيت انسانى او اهانت شود و فرد تحقير گردد. امير مؤمنان على (ع) فرموده است:
«إنّ اللّه سبحانه قد وضع العقاب على معاصيه ذيادة لعباده عن نقمته.»[1]
همانا خداى سبحان كيفر را بر معاصى خود قرار داده است تا بندگانش را از عذاب خويش بازدارد.
۲. تنبيه بايد سنجيده و حساب‌شده و دقيق باشد و به هيچ وجه از حدّ و اندازه فراتر نرود و از ميزان خطا و جرم شديدتر نباشد كه در اين صورت تأثير مثبت خود را از دست مى‌دهد و موجب عكس‌العمل منفى مى‌شود. نقل شده است كه مردى نزد پيامبر (ص) آمد و عرض كرد كه خانواده‌ام نافرمانى مى‌كنند، چگونه آنان را تنبيه كنم؟ حضرت فرمود: «آنان را ببخش.» آن شخص براى بار دوم و سوم سؤال خود را تكرار كرد و پيامبر (ص) نيز همان پاسخ را داد. آن‌گاه فرمود:
«فعاقب بقدر الذّنب.»[2]
پس [اگر چاره‌اى نبود و خواستى تنبيه كنى] به اندازۀ گناهى كه كرده‌اند مجازات كن [و فراتر مرو].
[1] شرح غرر الحكم، ج ۲، ص ۵۱۷؛ عيون الحكم و المواعظ، ص ۱۵۱ [بدون «لعباده»].
[2] المعجم الكبير، ج ۲، ص ۲۶۹؛ اسد الغابة، ج ۱، ص ۳۳۶؛ مجمع الزوائد، ج ۸، ص ۱۰۶؛ الاصابة، ج ۱، ص ۲۳۶.
موضوعات: رفتار با نوجوان
فرم در حال بارگذاری ...
